کمکهای اولیه به مجموعهای از اقدامات فوری و ساده اطلاق میشود که بلافاصله پس از وقوع یک سانحه برای افراد آسیبدیده انجام میگیرد. این اقدامات همچنین برای بیمارانی که به سرعت دچار بدحالی شدهاند، قبل از رسیدن آمبولانس یا پزشک و یا افرادی که در زمینه امدادگری صلاحیت دارند، ارائه میشود.
مواد و اقلام مورد نیاز برای کمکهای اولیه
وسایل مورد نیاز برای کمکهای اولیه معمولاً در جعبههای مخصوص یا بستهبندیهای مناسب نگهداری میشوند. وجود کیف کمکهای اولیه در مکانهای ورزشی، کارگاهها، ادارات، اماکن تفریحی و همچنین در خانه و خودرو ضروری است. محتویات این بستهها باید بر اساس ضوابط ایمنی مربوط به مکانهای شغلی و تفریحی تهیه و تنظیم شوند. همچنین، جعبهها باید به وضوح علامتگذاری شده و به راحتی در دسترس باشند. بهتر است شما نیز این استانداردها را در تهیه و تنظیم جعبههای شخصی خود، مانند در منزل، مد نظر قرار دهید و در صورت تمایل، اقلام اضافی نیز به آن اضافه کنید.
اقلام پایه
- پوششهای استریل: شامل شش عدد در اندازه متوسط، دو عدد بزرگ و دو عدد بسیار بزرگ.
- پد استریل چشمی: دو عدد.
- بانداژ سه گوش: شش عدد.
- جعبه ضد آب: جعبهای که به راحتی قابل شناسایی و در دسترس باشد.
- پوششهای چسبدار: بیست عدد پوشش چسبدار در اندازههای مشخص برای جراحات کوچک و سطحی.
- سنجاق ایمنی: شش عدد برای تثبیت بانداژ.
- دستکشهای استریل و یکبار مصرف.
اقلام اضافی (اضافه بر استاندارد ضروری)
- مداد و دفترچه یادداشت: برای ثبت جزئیات واقعه و مشاهدات.
- ماسکهای محافظ صورت: برای جلوگیری از انتقال عفونت در حین انجام تنفس مصنوعی.
- قیچی و انبرک موچین: با نوکهای کند.
- اقلام اضافی برای فعالیتهای برونشهری: شامل پتو، کیسه خواب، چراغ قوه و سوت.
- بانداژ لولهای: برای انگشتان و مفاصل.
- بانداژ نواری: برای تثبیت و حمایت از مفاصل و کاهش تورم.
- پدهای کتانی: به عنوان پوشش جذبکننده و محافظ.
- تبسنج.
- محلولهای پاککننده زخم غیر الکلی: برای تمیز کردن پوست اطراف زخمها.
- نوار چسب: برای استفادههای مختلف.
اصول کمکهای اولیه و امداد
امنیت محل حادثه
قبل از هرگونه اقدام برای کمک به مصدوم، امدادگر باید اطمینان حاصل کند که محل حادثه از نظر ایمنی مناسب است. امدادگر نباید خود را در معرض خطر قرار دهد، زیرا این کار میتواند او را به یک مصدوم تبدیل کند. بنابراین، لازم است که با دقت به اطراف نگاه کند و بررسی کند که آیا محیط برای مصدوم امن است یا خیر.
نکات مهم برای امدادگر
هنگام نزدیک شدن به محل حادثه، امدادگر باید به موارد زیر توجه کند:
- آیا خطری برای امدادگر وجود دارد؟
در برخی مواقع، امدادگری که در تلاش برای ارائه کمکهای اولیه است، ممکن است خود آسیب ببیند. بنابراین، باید به قدمهای خود توجه کند و مراقب باشد که کجا میرود. از انجام اقدامات خطرناک و جسورانه، مانند پریدن به وسط یک اتوبان شلوغ یا ورود به محلی که گازوئیل ریخته شده، به شدت پرهیز کند.
- آیا خطری برای مصدوم وجود دارد؟
امدادگر نباید مصدوم را جابجا کند، مگر در شرایطی که محل حادثه ناامن باشد یا نیاز به انجام احیا و کمکهای اولیه وجود داشته باشد. به عنوان مثال، اگر صورت مصدوم به زمین باشد و او پاسخ ندهد یا دچار استفراغ شود. در چنین مواردی، امدادگر باید از روشهای مناسب برای جابجایی مصدوم استفاده کند.
- آیا دیگران برای کمک در محل حضور دارند؟
امدادگر میتواند از دیگران بخواهد که ترافیک را مدیریت کنند و با اورژانس 115 تماس بگیرند. در این صورت، او میتواند به ارائه کمکهای اولیه به مصدوم بپردازد.
- نزدیکترین تلفن کجاست؟
اگر کسی تلفن همراه دارد، از او بخواهد که با اورژانس 115 تماس بگیرد.
- چند نفر مجروح شدهاند و چگونه این حادثه رخ داده است؟
امدادگر باید با دقت به اطراف نگاه کند تا مطمئن شود که تمام افرادی که نیاز به کمک دارند را شناسایی کرده است و سعی کند بفهمد چه اتفاقی افتاده است.
- محل دقیق حادثه کجاست؟
امدادگر باید آماده باشد تا آدرس و موقعیت دقیق حادثه را مشخص کند. اگر در داخل ساختمان است، باید طبقه و موقعیت دقیق را اعلام کند.
اصول و اهداف امداد و کمکهای اولیه
در آغاز دورههای آموزشی کمکهای اولیه و فوریتهای پزشکی، به شرکتکنندگان به طور جامع اصول و اهداف امداد و کمکهای اولیه آموزش داده میشود. هدف اصلی این آموزشها، حفظ جان فرد آسیبدیده و جلوگیری از بروز عوارض جدیتر ناشی از حادثه تا زمان رسیدن نیروهای امدادی است. مهارتآموزان درک میکنند که باید بلافاصله پس از وقوع حادثه، اقداماتی را برای نجات جان مصدوم انجام دهند تا از بروز مرگ یا معلولیتهای جدی جلوگیری شود.
شرکتکنندگان همچنین متوجه میشوند که قبل از هر اقدامی، باید صحنه را از نظر ایمنی ارزیابی کنند و در صورت وجود خطرات، خود را از آنها دور نگه دارند. پس از آن، با فراخواندن نیروهای امدادی، باید به درستی بدن مصدوم را قرار دهند، علائم حیاتی او را بررسی کنند و در نهایت، مراقبتها و اقدامات ضروری را انجام دهند تا جان مصدوم را تا رسیدن کمکهای پزشکی نجات دهند. با یادگیری این اصول، افراد آمادگی لازم برای ورود به مراحل بعدی آموزش عملی را پیدا میکنند.
آشنایی با ساختار بدن برای اقدامات پزشکی اولیه
در طول دوره کمکهای اولیه و فوریتهای پزشکی، آشنایی دقیق شرکتکنندگان با ساختار و عملکرد اعضای مختلف بدن انسان از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این بخش، با استفاده از مانکنهای پیشرفته، فیلمهای آموزشی و تصاویر آناتومی بدن، شرکتکنندگان با نحوه قرارگیری و کارکرد اعضای حیاتی مانند قلب، ریهها، مغز، ستون فقرات، شریانها و رگهای اصلی، انواع عضلات، استخوانها و مفاصل و نواحی حساستر بدن مانند شکم، قفسه سینه، گردن و سر آشنا میشوند.
آنها متوجه خواهند شد که آسیب یا اختلال در کدام بخش از بدن میتواند عواقب وخیمتری داشته باشد. همچنین، در این دوره، نحوه انتقال صحیح فرد مصدوم و نکات مهم در حین احیا آموزش داده میشود. مهارتآموزان یاد میگیرند که چگونه نبض و تنفس مصدوم را بررسی کرده و از وضعیت عمومی او مطلع شوند. با این آموزشها، افراد قادر خواهند بود علائم حیاتی بیمار را بررسی کرده و اولویتهای اقدامات پزشکی را تعیین کنند.
آموزش نحوه حمل مصدوم در دوره کمکهای اولیه
یکی از بخشهای کلیدی در دورههای کمکهای اولیه، آموزش روشهای صحیح حمل و انتقال مصدوم از محل حادثه است. در این دوره، به شرکتکنندگان روشهای مختلف جابجایی افراد مجروح آموزش داده میشود. در مواقعی که آسیب شدیدی به ستون فقرات یا گردن وجود دارد، استفاده از وسایلی مانند برانکارد برای انتقال مصدوم ضروری است تا از آسیب بیشتر به نخاع جلوگیری شود. همچنین، در صورت وجود شکستگی در پا یا دست، استفاده از آتل برای تثبیت عضو آسیبدیده بسیار مهم است.
اگر آسیب جدی وجود نداشته باشد، روشهای دیگری مانند حمل در آغوش، حمل به صورت صندلی دستی یا روش چهارنفره بسته به توان امدادگر و وزن مصدوم مورد استفاده قرار میگیرد. شرکتکنندگان در این دوره به صورت عملی این روشها را بر روی مانکن تمرین میکنند تا مهارتهای لازم را کسب نمایند. هدف از یادگیری این تکنیکها، جلوگیری از آسیبهای اضافی به مصدوم در حین انتقال او است.
آموزش حمل مصدوم
آموزش نحوه حمل مصدوم نه تنها به نجات جان فرد آسیبدیده کمک میکند، بلکه به امدادگران این امکان را میدهد که با اطمینان بیشتری در شرایط اضطراری عمل کنند. با تسلط بر این مهارتها، امدادگران میتوانند در مواقع بحرانی به بهترین شکل ممکن عمل کنند و از بروز عوارض جدیتر جلوگیری نمایند.
آموزش علائم حیاتی و بررسی وضعیت مصدوم
یکی از جنبههای حیاتی در دورههای کمکهای اولیه، آموزش نحوه ارزیابی وضعیت و علائم حیاتی مصدومین است. در این بخش، به شرکتکنندگان آموزش داده میشود که چگونه نبض و تنفس مصدوم را بررسی کرده و وضعیت کلی او را ارزیابی کنند. آنها یاد میگیرند که با قرار دادن دو انگشت بر روی رگ گردنی، ضربان قلب را اندازهگیری کرده و میزان تنفس را نیز مورد بررسی قرار دهند.
علاوه بر این، شرکتکنندگان با ارزیابی وضعیت ظاهری مصدوم، شامل رنگ پوست، سفتی و انعطافپذیری بافتها و حرکت مفاصل، میتوانند از شدت آسیبها و صدمات آگاه شوند. همچنین، آنها متوجه میشوند که با صحبت کردن با مصدوم هوشیار، میتوانند اطلاعات بیشتری درباره چگونگی وقوع حادثه و نوع آسیبها به دست آورند. با یادگیری این مهارتها، شرکتکنندگان قادر خواهند بود وضعیت کلی مصدوم را به سرعت ارزیابی کرده و در صورت وجود هرگونه اختلال در علائم حیاتی، بلافاصله اقدامات احیاء قلبی-ریوی را آغاز کنند. تغییرات غیرطبیعی در ضربان قلب، تنفس، رنگ پوست و سطح هوشیاری، نشانههایی از بروز اختلال در عملکرد اعضای بدن هستند که نیاز به مداخلات فوری دارند.
یادگیری اصول CPR در دوره احیای قلبی-ریوی
آموزش مهارتهای CPR (احیای قلبی-ریوی) یکی از مهمترین و حیاتیترین بخشهای دوره کمکهای اولیه و فوریتهای پزشکی است. اجرای صحیح و به موقع CPR میتواند جان بسیاری از بیماران دچار ایست قلبی را تا زمان رسیدن اورژانس نجات دهد. در این دوره، ابتدا مراحل ارزیابی وضعیت بیمار، بررسی هوشیاری، وجود نبض و تنفس آموزش داده میشود.
سپس، به صورت گام به گام، نحوه انجام ماساژ قلبی و تنفس مصنوعی، تعداد و عمق فشردن قفسه سینه در حین ماساژ قلبی، حجم هوای مورد نیاز و فاصله زمانی تنفسهای مصنوعی، و اهمیت ریتم صحیح 30:2 در احیا به شرکتکنندگان آموزش داده میشود. با تمرین بر روی مانکنها، شرکتکنندگان مهارتهای لازم برای انجام CPR به طور مؤثر را کسب میکنند تا در شرایط واقعی بتوانند جان افرادی که دچار ایست قلبی شدهاند را نجات دهند.
آموزش کمکهای اولیه در مواجهه با شکستگی
شکستگی استخوانها یکی از حوادث تروماتیک رایج است که نیاز به مراقبتهای ویژه دارد. بنابراین، آشنایی با نحوه ارائه کمکهای اولیه صحیح در مواجهه با بیماران مبتلا به شکستگی از اهمیت بالایی برخوردار است. در دوره آموزشی کمکهای اولیه و فوریتهای پزشکی، انواع شکستگیهای باز و بسته و نشانههای بالینی هر یک به طور کامل تشریح میشود.
سپس، به صورت گام به گام، نحوه برخورد صحیح با بیماران مبتلا به شکستگی شامل بیحرکت کردن قسمت آسیبدیده، استفاده از آتل، بانداژ مناسب محل شکستگی، تسکین درد و التهاب و در نهایت انتقال ایمن بیمار آموزش داده میشود. همچنین، شرکتکنندگان به صورت عملی بر روی مانکنها تمامی مراحل برخورد با شکستگی را تمرین کرده و مهارت کافی را در این زمینه به دست میآورند.
آموزش مواجهه با مصدومان گرمازده، سرمازده و برقگرفته
مواجهه با مصدومان گرمازده، سرمازده و برقگرفته از موارد بسیار مهم و حیاتی در دوره کمکهای اولیه و فوریتهای پزشکی است. در این بخش، علائم و نشانههای گرمازدگی و سرمازدگی و مراحل مختلف آن به همراه نحوه ارزیابی وضعیت بیماران بررسی میشود. همچنین، انواع برقگرفتگی، مکانیسم آسیب در هر یک و اقدامات اولیه لازم مانند قطع جریان برق، احیای قلبی-ریوی، جلوگیری از شوک و انتقال فوری بیماران به مراکز درمانی تشریح خواهد شد.
تکنیکهای خاص برای خنک و گرم کردن بدن و کنترل علائم حیاتی بسته به نوع آسیبدیدگی نیز آموزش داده میشود. فراگیران با استفاده از ماکتها و شبیهسازهای الکترونیکی، اقدامات امدادی از لحظه مواجهه با مصدوم گرمازده، سرمازده و برقگرفته را مرحله به مرحله انجام خواهند داد. همچنین، نکات ایمنی هنگام انتقال مصدومان و پیشگیری از آسیب به خود امدادگر نیز تمرین میشود. به این ترتیب، شرکتکنندگان مهارت لازم برای مواجهه سریع و مؤثر با این حوادث را کسب میکنند.
شناخت انواع خونریزی و روشهای کنترل آن
یکی از مهمترین بخشهای آموزش در دوره کمکهای اولیه، شناخت انواع خونریزی و نحوه کنترل آنها است. خونریزیها به انواع سطحی، عمقی، شریانی و وریدی تقسیم میشوند و بسته به نوع رگ آسیبدیده و میزان خونریزی، روشهای متفاوتی برای کنترل آنها وجود دارد. خونریزیهای سطحی و کمحجم معمولاً با فشار مستقیم روی زخم و استفاده از باند یا گاز استریل کنترل میشوند. اما در موارد خونریزیهای وسیعتر، استفاده از تورنیکت، فشار در نقاط فشاری و حتی بستن کامل عروق در مواقع ضروری، برای مهار خونریزی حیاتی است.
شرکتکنندگان در این دوره، روشهای کنترل خونریزی را به صورت عملی بر روی مانکنها تمرین کرده و مهارتهای لازم را کسب میکنند. این مهارتها در نجات جان افرادی که دچار خونریزیهای شدید شدهاند، تا رسیدن به بیمارستان بسیار تعیینکننده است.
آموزش امدادرسانی در موارد سوختگی
سوختگی یکی از حوادث شایع و خطرناک است که میتواند منجر به آسیبهای جدی و حتی مرگ شود. بنابراین، آموزش امدادهای اولیه در مواجهه با سوختگیها از اهمیت ویژهای برخوردار است. در دوره کمکهای اولیه و فوریتهای پزشکی، انواع سوختگیهای حرارتی، الکتریکی و شیمیایی و همچنین عمق سوختگیها (سطحی، متوسط و عمیق) به طور کامل تشریح میشود.
نحوه امدادرسانی اولیه بسته به درجه و شدت سوختگی متفاوت است. به عنوان مثال، در سوختگیهای سطحی، باید محل سوختگی را با آب سرد شستشو داده و پانسمان استریل انجام شود؛ در حالی که در سوختگیهای عمیقتر، استفاده از پانسمانهای ضدعفونیکننده و مرطوب ضروری است. شرکتکنندگان همچنین به صورت عملی اقدامات لازم در برخورد با مصدومین دچار سوختگی را بر روی مانکنها تمرین کرده و مهارت کافی در این زمینه را کسب میکنند.
یادگیری تزریقات و سرم درمانی در فوریتهای پزشکی
تزریقات و سرم درمانی یکی از مباحث کلیدی در دورههای فوریتهای پزشکی است که به صورت نظری و عملی در آموزش کمکهای اولیه ارائه میشود. در بخش نظری، شرکتکنندگان با انواع سرمهای درمانی، کاربردها و موارد استفاده از هر یک، مقدار و سرعت مصرف آنها برای بیماران مختلف آشنا میشوند. همچنین، اصول و قوانین ایمنی در تزریق سرم و داروهای وریدی، نکات مربوط به رگگیری، انتخاب سرسوزن مناسب و پیشگیری از عفونتهای ناشی از تزریقات به طور کامل آموزش داده میشود.
در ادامه، اقدامات لازم در مواجهه با واکنشهای حساسیتی ناشی از تزریق سرمها و تدابیر کمکهای اولیه مربوط به آن نیز بررسی خواهد شد. در بخش عملی، مهارتآموزان با انواع سرنگها و سرسوزنها آشنا شده و نحوه صحیح برقراری ارتباط رگی، رگگیری، تزریق داخل وریدی سرم و داروها، و نحوه اتصال سرم به بیمار و تنظیم سرعت جریان سرم را با استفاده از مانکنهای آموزشی تمرین میکنند. همچنین، مراقبتهای لازم پس از تزریقات و چگونگی برخورد با عوارض احتمالی نیز به فراگیران آموزش داده میشود. تسلط بر تزریقات وریدی و سرم درمانی یکی از مهارتهای حیاتی و کاربردی برای امدادگران فوریتهای پزشکی است که در آموزش کمکهای اولیه به طور ویژه مورد تأکید قرار میگیرد.
بخش اول: مبانی نظری
- آناتومی و فیزیولوژی پوست:
- ساختار پوست و لایههای مختلف آن
- عملکرد غدد چربی و عرق
- عوامل مؤثر بر سلامت پوست (ژنتیک، محیط زیست، تغذیه، سبک زندگی)
- انواع پوست و ویژگیهای آنها:
- پوست چرب، خشک، مختلط و حساس
- تشخیص نوع پوست و نیازهای خاص هر نوع
- مشکلات پوستی رایج:
- آکنه، جوش، لک، چین و چروک، قرمزی و حساسیت
- علل ایجاد و عوامل تشدید کننده مشکلات پوستی
- محصولات مراقبتی:
- انواع محصولات مراقبتی (پاککننده، تونر، سرم، مرطوبکننده، ماسک، ضد آفتاب)
- ترکیبات فعال محصولات و نحوه عملکرد آنها
- انتخاب محصولات مناسب برای انواع پوست و مشکلات پوستی
بخش دوم: تکنیکهای پاکسازی پوست
- پاکسازی دستی:
- روشهای صحیح پاکسازی دستی با استفاده از محصولات مناسب
- ماساژ صورت و تکنیکهای آرامشبخشی
- استفاده از دستگاههای تخصصی:
- دستگاه بخور سرد
- دستگاه هیدرودرم
- دستگاه میکرودرم ابریژن
- دستگاه اولتراسونیک
- دستگاههای دیگر (در صورت وجود)
- لایه برداری پوست:
- انواع لایه برداری (شیمیایی، فیزیکی)
- انتخاب روش مناسب برای هر نوع پوست
- مراقبتهای بعد از لایه برداری
- ماساژ صورت:
- تکنیکهای مختلف ماساژ صورت برای آرامش و جوانسازی پوست
- ماساژ صورت با استفاده از ابزارهای مختلف
بخش سوم: مشاوره و درمان مشکلات پوستی
- مشاوره پوستی:
- نحوه تشخیص مشکلات پوستی
- ارائه راهکارهای درمانی مناسب
- آموزش مراقبتهای خانگی
- درمان آکنه و جوش:
- انواع آکنه و روشهای درمان
- رژیم غذایی مناسب برای پوستهای مستعد آکنه
- درمان لک و تیرگی:
- علل ایجاد لک و تیرگی
- روشهای درمان لک و تیرگی
- درمان چین و چروک:
- عوامل ایجاد چین و چروک
- روشهای پیشگیری و درمان چین و چروک
بخش چهارم: بهداشت و ایمنی
- بهداشت محیط کار:
- ضدعفونی کردن ابزار و تجهیزات
- رعایت اصول بهداشتی در حین انجام خدمات
- ایمنی در حین کار:
- استفاده از دستکش و ماسک
- رعایت نکات ایمنی در هنگام استفاده از دستگاهها
بخش پنجم: کسبوکار و بازاریابی
- راه اندازی کسبوکار:
- مجوزهای لازم برای فعالیت
- انتخاب مکان مناسب
- تجهیزات مورد نیاز
- بازاریابی و جذب مشتری:
- معرفی خدمات
- تبلیغات در شبکههای اجتماعی
- ارائه تخفیفات و پیشنهادات ویژه
بخش ششم: کارآموزی عملی
- انجام خدمات پاکسازی پوست بر روی مدلهای زنده
- تمرین تکنیکهای مختلف پاکسازی
- ارزیابی عملکرد هنرجویان